YEREL YÖNETİMLERDE ETİK DEĞERLERLE HİZMET VERİLMESİNİ DESTEKLEYECEK VE REFORM ETKİSİ YARATACAK ETİK KURALLARI OLUŞTURMAK İÇİN KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU’NUN SON DURAĞI ANKARA Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından yürütülen yerel yönetimlerde reform etkisi yaratacak olan “Yerel Yönetimlerde Etik Farkındalık Projesi” kapsamında etik davranış kodlarının oluşturulması çalıştayları Ankara ile son buluyor. ANKARA– Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen “Yerel Yönetimlerde Seçilmiş ve Atanmış Kamu Görevlilerinin Etik Farkındalığının Artırılması için Teknik Destek Projesi”, yerelde seçilmiş ve atanmış kamu görevlilerinin etik farkındalığının artırılması, etik davranış kurallarının oluşturulması ve yolsuzluğun önlenmesi çalışmalarına katkıda bulunmak için Ocak 2019 tarihinde hayata geçirildi. Merkezi Finans ve İhale Birimi’nin Sözleşme Makamı olduğu ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından yürütülen yerel yönetimlerde reform etkisi yaratacak olan “Yerel Yönetimlerde Etik Farkındalık Projesi” kapsamında yerel yönetimlerde özellikle il özel idareleri ve belediyeler tarafından sunulan hizmet alanlarında etik davranış kodlarının oluşturulması için ülke çapında bir dizi çalıştay gerçekleştiriliyor. Çalıştaylar; Kamu Görevlileri Etik Kurulu uzmanları, Belediye Başkanları, Belediye Meclisi üyeleri, İmar ve Bütçe Planlama Komisyonları üyeleri, Valiliklerdeki Etik Komisyon üyeleri, Belediye Meclislerindeki Etik Komisyon üyeleri, mesleki kuruluşlar, STK’lar, Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü ve İller İdaresi Genel Müdürlüğünden uzman temsilcilerin katılımı ile gerçekleşiyor. Gaziantep, Trabzon, Erzurum, Diyarbakır, İstanbul, İzmir ve Antalya’da yapılan çalıştayların sonuncusu Ankara’da başladı. Çalıştay kapsamında, yerel yönetimlerde etik değerlere yönelik hassas hizmet alanları ve etik dışı davranış örnekleri; yerel yönetimlerden ve diğer ilgili kurum/kuruluşlardan gelen katılımcılardan müteşekkil çalışma gruplarına, yerel yönetimlerin hizmet alanlarında etik davranış kuralları geliştirmelerine kaynak teşkil edecek şekilde projenin uzmanları tarafından interaktif olarak sunuldu. Çalıştaya Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun ve Ankara Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlıklarının yanı sıra; Ankara ve komşu iller Kırıkkale, Kırşehir, Çankırı, Bolu, Eskişehir, Çorum, Yozgat, Nevşehir, Kayseri, Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Sinop, Tokat, Amasya, Sivas’tan Valiliklerdeki Etik Komisyon üyeleri, mesleki kuruluşlar, STK’lar, Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü ve İller İdaresi Genel Müdürlüğünden uzmanlar katıldılar. Gaziantep, Trabzon, Erzurum, Diyarbakır, İstanbul, İzmir ve Antalya’da yapılan çalıştaylar Ankara’da son buluyor. Çalıştaylar kapsamında yerel yönetimlerdeki öncelikle imar, ruhsatlar, ihaleler, işe alım ve sosyal hizmet alanlarında şeffaflık, dürüstlük, hesap verebilirlik ve yüksek hizmet kalitesi gibi etik davranış kurallarının geliştirilmesi, teşvik edilmesi, yaygınlaştırılması ve benimsenmesi ile vatandaşın memnuniyetinin artırılması hedeflenmektedir. “Yerel Yönetimlerde Etik Farkındalık Projesi” Yerel Yönetimlerde Seçilmiş ve Atanmış Kamu Görevlilerinin Etik Farkındalığının Artırılması için Teknik Destek Projesi’nde Neler Var? Etik ilkeler, kamu kurum ve kuruluşlarının vatandaşlara hizmet sunumunda rehberlik yapan en önemli araçlardan birisidir. Bu çerçevede; hukukun üstünlüğü, dürüstlük, adalet, güven, eşitlik, şeffaflık ve liyakat gibi evrensel ilkeler referans kabul edilir. Bu ilkelere uyulmasının sağlanmasıyla halkta kendisine hizmet sunan kurumlara yönelik güven geliştirici bir ortam oluşur. Etik ilkelerin ihlali ise kamu hizmet sunumlarında karşılaşılan rüşvet, yolsuzluk ve kayırmacılık gibi suç oluşturan halleri de içeren etik dışı uygulamaların önüne yeteri düzeyde geçilemediği koşullarda gerçekleşmektedir. Etik ilkelere uygun iyi bir kamu yönetimi için gerekli yasal altyapının oluşturulması ve farkındalık artırma ihtiyacından yola çıkılarak hazırlanan projemiz; 16 Ocak 2019 tarihi itibarıyla uygulanmaya başladı. Projenin süresi 24 ay olup, Ocak 2021 itibariyle tamamlanacak. Projenin faydalanıcısı Kamu Görevlileri Etik Kurulu (KGEK)’dur. Projenin diğer faydalanıcı kurumları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü (YYGM) ve İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü (İİGM)’dür. Sözleşme makamı Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkezi Finans ve İhale Birimi’dir. Proje, AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) II kapsamında finansal olarak AB ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1.790.000,00 AVRO bütçeyle desteklenmektedir, projenin İzleme Makamı ise AB Türkiye Delegasyonu (EUD) dur. Projemiz ile Yerel Yönetimlerde; Ülkemizde Avrupa standartlarında yolsuzlukla mücadeleye katkı sağlayacağız! Proje kapsamında üç Avrupa Birliği üyesi ülke olan İsveç, Fransa ve İtalya’nın konuya ilişkin en iyi örnekleri karşılaştırmalı olarak incelendi. Yerel yönetimlerde uygulanan iyi etik örneklerini yerinde incelemek amacıyla Avrupa Birliği üye ülkelerden Almanya’ya çalışma ziyareti yapıldı, İspanya’ya da bu kapsamda bir çalışma ziyareti düzenlenecek. Bugüne kadar Kamu Görevlileri Etik Kurulu’na yapılan ihlal başvuruları başta olmak üzere şikâyet ve davaya konu edilmiş yerel yönetimlerde hizmet alımlarına yönelik etik ihlalleri örnekleri incelendi. Etik dışı ihlallerin yasal boşluklarını kapatacağız! Etik alanındaki yasal boşluklar tespit edilerek “Boşluk Analizi Raporu” hazırlandı. Bu rapora göre “ikincil mevzuat teklifi” veya “tavsiye belgesi” hazırlanmak üzere Proje kapsamında mevzuat çalıştayları devam ediyor. Çalıştaylarda, Cumhurbaşkanlığı Yerel Politikalar Kurulu, İçişleri Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği ve diğer paydaşlarla ikincil mevzuat önerileri olgunlaştırılmaktadır. Hazırlanmakta olan mevzuat teklifi/değişikliklerinin etkili bir şekilde uygulanmasına ilişkin uygulama mekanizmaları ve izleme stratejileri paydaşlarla birlikte oluşturulacak. Etik kodları belirleyeceğiz! İl Genel Meclisi üyeleri, Belediye Başkanları, Belediye Meclisi üyeleri ve seçilmiş ve atanmış yerel yönetim temsilcilerine ilişkin etik kuralların belirlenmesi amacıyla birçok ilde çalıştaylar düzenleniyor. Etik kodların kitabını yazacağız! Oluşturulan etik kodları içeren Yerelde Etik Davranış Kuralları El Kitabı hazırlanacak. Yerel yönetim temsilcileri, özel sektör temsilcileri, ilgili STK’lar ve mesleki kuruluşlardan temsilcilerin katılımıyla yolsuzlukla mücadele araçları, etik ve mekanizmalarına ilişkin “Etik Platformu” toplantıları düzenleniyor. Seçilmiş ve atanmış yerel yönetimler, STK’lar ve meslek kuruluşları Etik Platformu bir araya gelerek etik alanında işbirliği yapmaktadırlar. Proje başlangıcı ve bitiminde; Yereldeki paydaşların ve vatandaşın memnuniyet oranları, yerel yönetimlerde seçilmiş ve atanmış kamu görevlilerini etik davranış, çıkar çatışması, dürüstlük, hesap verilebilirlik ve saydamlık açısından anketlerle ölçülmeye başlandı. Atanmış kamu görevlilerinin etik algıları anketlerle belirleniyor. Hizmet veren kadar hizmet alan vatandaş, kurum ve kuruluşların da etik farkındalığı artacak! Kamuoyunda etik farkındalığı artırmak maksadıyla yayınlanmak üzere iki kısa film/kamu spotu hazırlanmaya başlandı. Yerel yönetimlerde seçilmiş ve atanmış kamu görevlileri için belirlenen etik davranış kuralları ile mevzuat teklifine ilişkin çıktılar, Etik Komisyonu üyeleri ve Belediyeler Birliğine farkındalık çalıştaylarında anlatılacak. Etik kuralların belirlenmesini takiben, seçilmiş ve atanmış yerel yönetim temsilcilerine etik kodlar hakkında bilgilendirme yapmak ve farkındalık oluşturmak üzere Türkiye genelinde 7 bölgede 7 konferans düzenlenecek. Konferanslara sadece yerel yönetimlerde çalışanlar değil, hizmet alanlar da katılacak. Yerel yönetimlerde seçilmiş ve atanmış kamu görevlileri hizmet sunumunda etik açıdan ortaya çıkan problemli durumların tartışılmasına yönelik ilgili STK’ların, mesleki kuruluşların, yerel yönetim temsilcilerinin ve Etik Komisyonu üyelerinin katılımıyla bölgesel toplantılar düzenlenecek. Etik İhlallerinde Türkiye’nin Hafızası Yapılandırılıyor Türkiye’de ilk defa Etik ihlalleri için veri tabanı oluşturulacak. Etik ihlalleri izleme stratejisi geliştirilecek, tüm ayrıntılar çalıştaylarda belli olacak. Elde edilecek veriler veri tabanına işlenecek, araştırma, inceleme ve soruşturmalar hızlanacak! Sivil izleme ve denetim! Sürdürülebilirlik için STK gönüllülerinden etik liderlik, izleme ve savunuculuk yöntemleri gibi konularda eğitimlerle ETİK ELÇİLERİ yetiştirilecek, böylece elçiler sivil birer izleyici olarak sessizlerin sesi olacak. Yerel yönetimlerde etik kültürünü güçlendirmek ve yolsuzluğu en aza indirgemek üzere yerel yönetimlerle STK’lar arasında sürdürülebilir iş birliğinin sağlanmasına ilişkin Strateji Planı hazırlanacak. Eğitimle desteklenen sürdürülebilir farkındalık: ETİK EĞİTİCİLER geliyor! Ülke çapında yerel yönetimlerde kamu görevlilerine yönelik E-Öğrenme Modülü ile yaygın etik farkındalık eğitimi verilecek. Belediyeler, İl Özel İdareleri, İçişleri Bakanlığı, Valiliklerden “Etik Eğiticiler” yetiştirilecek. Bu eğitimin ardından eğiticilerin büyük çoğunluğu belediyeler ve kamu kurumlarında bilgilendirme ve yönlendirme yapacaklar. E-Öğrenme Modülünü Etik Eğiticiler yaygınlaştıracaklar. Kamu Görevlileri Etik Kurulu Hakkında Etik Kurulu kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkelerini Yönetmeliklerle belirleyerek ve uygulamaları gözetmektedir. Etik davranış ilkelerinin ihlâl edildiği iddiasıyla re’sen veya yapılacak başvurular üzerine gerekli inceleme ve araştırmayı yaparak sonucu ilgili makamlara bildirir. Kamuda etik kültürünü yerleştirmek üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak suretiyle bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmaktadır. Verilen mal bildirimlerini gerektiğinde incelemektedir. Kamu görevlileri için hediye alma yasağının kapsamını belirleyerek ve en az genel müdür veya eşiti seviyedeki üst düzey kamu görevlilerince alınan hediyelerin listesini gerektiğinde her takvim yılı sonunda bu görevlilerden istemekle görevli ve yetkilidir. Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı Köksal TOPTAN ve üyeleri; Asım AYKAN, Selçuk HONDU, Ahmet KARAYİĞİT, Ömer Faruk DOĞAN, Ahmet DEMİROK, Ziyaeddin AKBULUT, Prof. Dr. Fatih UŞAN ve İbrahim BURKAY’dır.